Brugge de bu akşamüzerleri ne kadar kederliydi! Onu bu haliyle seviyordu! Brugge’yi kederi yüzünden seçmiş ve uğradığı büyük felaketin ardından buraya yerleşmişti. Bir zamanlar, mutlu günlerinde, karısıyla seyahat ederek, keyiflerince, kâh Paris’te, kâh yabancı ülkelerde, kâh deniz kenarında biraz kozmopolit bir hayat yaşarlarken, yollarının üstünde olduğu için Brugge’ye de uğramışlardı birlikte; şehrin muazzam hüznü mutluluklarını etkilememişti. Ama daha sonra, yalnız kaldığında Brugge’yi hatırlamış ve bundan böyle oraya yerleşmesi gerektiğini bir anda sezmişti. Esrarengiz bir denklem kurulmaktaydı. Ölü zevceye karşılık ölü bir şehir olmalıydı. Koyu matemi böyle bir dekor gerektiriyordu. Hayata ancak Brugge’de katlanabilirdi. Sezgisine uyup gelmişti buraya. Başka yerlerde hayat kıpır kıpır, uğultulu olabilir, kutlamalarla ışıl ışıl aydınlanabilir, binbir ses birbirine karışabilirdi. Onun sessizliğe ve neredeyse yaşadığını hissettirmeyecek kadar tekdüze bir hayata ihtiyacı vardı.

...

 

Daha şimdiden şehre benzemeye başlamıştı tekrar. Bu acılı Brugge’yle bir sessizlik ve hüzün kardeşliği içindeydi yine – soror dolorosa. Ah, koyu matem günlerinde buraya gelmekle ne iyi etmişti! Suskun benzerlikler! Ruhla eşyanın birbirine nüfuz edişi! Biz onların içine gireriz, onlar bizim.

...

 

Şehirlerin her şeyden önce böyle bir kişiliği, bağımsız bir ruhu, neşeye, yeni aşka, vazgeçişe, dulluğa denk düşen neredeyse dışsal bir niteliği vardır. Her kent bir ruh halidir; o kentte kısacık bir süre bile otursak o ruh hali aktarılır, havanın en hafif hareketiyle yayılan, yuttuğumuz bir sıvı halinde bize de bulaşır.

...

 

Burada taştan cübbelere bürünmüş yüksek kulelerin gölgesi her yere uzanır. Sayısız manastırdan etrafa sanki tenin gizli zevklerine yönelik bir küçümseme, bulaşıcı bir namus methiyesi yayılır. Her sokak köşesinde, ahşap ve camdan kutuların içinde kadife mantolu Meryemler solan kâğıt çiçeklerin arasında, ellerinde “Ben lekesiz, günahsızım” yazılı şeritlerle boy gösterir.